جشنواره غذا
معرفی ماه رمضان
رمضان، نهمین ماه تقویم هجری قمری، ماه پراهمیتی برای مسلمانان است. در این ماه، عمل روزه‌داری، به‌عنوان امر واجب دینی، اهمیت ویژه‌ای برای مسلمانان دارد. در قرآن، کتاب مقدس مسلمانان، جز ماه رمضان نام هیچ یک از ماه‌های دیگرِ تقویم هجری قمری، ذکر نشده است و این موضوع، نشان‌دهنده برجسته‌بودن این ماه در دین اسلام است.
جالب است بدانید، مسلمانان کنار روزه‌داری در ماه رمضان، اعمال توجه‌پذیری انجام می‌دهند؛ اعمالی از قبیل قرائت قرآن، اعتکاف در عبادتگاه‌ها، کمک به نیازمندان، دعا و توبه از گناهان و درخواست بخشش از پروردگار.
از آنجا که سال تقویمی مسلمانان، یازده روز کوتاه‌تر از تقویم میلادی است، ماه رمضان و آداب روزه‌داری هر نُه سال در فصلی متفاوت اتفاق می‌افتد. این تغییر فصلی، تجربه روزه‌داری را برای مسلمانان در طول عمر خود، متفاوت می‌کند.
رمضان از نگاه فرهنگ
در دین اسلام، رمضان بیش از ماه روزه‌داری، فرصتی برای تزکیه نفس است. مسلمانان تلاش می‌کنند تا از این فرصت به‌عنوان زمانی برای تفکر، عبادت و انجام کارهای خیر بهره ببرند. در اسلام، ماه رمضان فراخوانی برای تأمل در عمق وجود و پالایش نفس از آلایش‌هاست. این ماه، بیش از هر چیز، مسیری برای تقویت پیوندهای اجتماعی و افزایش روحیه بخشش و محبت است. آداب رمضان نشان می‌دهد که زندگی نه‌فقط بر ترقی فردی، بلکه بر همدلی و کمک به دیگران بنا نهاده شده است. روزه‌داری، عملی فراتر از ترک غذا و آب، به ما یادآوری می‌کند که برای درک رنج دیگران، باید خود را در موقعیت آنها قرار دهیم. رمضان، ماهی است که به ما اجازه می‌دهد تا با نوشتن برگ جدیدی از زندگی، بهترین نسخه خود را شکل دهیم؛ نسخه‌ای که هم به خود، هم به جامعه و محیط اطرافمان نیز خدمت می‌کند.
رمضان از نگاه تغذیه
در طول تاریخ، بشر به‌دلایل مذهبی، پزشکی یا کمبود منابع غذایی روزه گرفته است. روزه‌گرفتن، یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های شفابخش محسوب می‌شود؛ حتی بقراط پرهیز از غذا و نوشیدنی را برای برخی بیماران توصیه می‌کرد. امروزه «رژیم فستینگ» از طرف رژیم‌درمانگر‌ها برای برخی از افراد، به‌ویژه افرادی که نیاز به کاهش وزن دارند، توصیه می‌شود؛ در آیین اسلام نیز روزه‌داری در ماه رمضان، بدون درنظرگرفتن تفاوت‌های جزئی، شبیه به رژیم فستینگ شانزده‌هشت است. بسیاری از مطالعات، اثرات روزه‌داری ماه رمضان را از جنبه‌های مختلف متابولیک و سلامت انسان، مانند سیستم ایمنی و ترشح هورمون‌ها ارزیابی کرده‌اند. اثرات مثبت روزه‌داری بر بدن، با رعایت درست اصول تغذیه‌ای در ماه رمضان امکان‌پذیر است.
مطالعات گزارش کرده‌اند کلسترول تام (TC)، کلسترول بد (LDL)، کلسترول خوب (HDL) و سطح گلوکز خون بعد از ماه رمضان نسبت‌به قبل از این ماه، بین زنان و مردان بهبود یافته‌اند. همچنین، کاهش احتمالی استعمال دخانیات، میان سیگاری‌ها کاهش TC و LDL، بهبود کنترل گلیسمی و بهبود سیستم ایمنی را نشان داد. ماه رمضان و روزه‌گرفتن، بدن را به کمترخوردن عادت می‌دهد؛ سیستم گوارش، فرصتی برای استراحت پیدا می‌کند و معده به‌تدریج کوچک می‌شود. در نتیجه، اشتها کاهش می‌یابد و معده می‌تواند راحت‌تر با رژیم‌های غذاییِ متداول همراه شود.
اوقات شرعی
جمعه, ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳
سوالات متداول
به دلیل کوتاه‌بودن فاصله بین افطار تا سحر و خوردن غذاهای حاوی آهن در این فاصله، مصرف چای جذب آهن را کاهش می دهد. در ضمن مصرف مکرر چای به‌دلیل دفع بیشتر آب، سبب تشنگی می‌شود.
از مصرف غذاهای تند و ادویه‌دار به‌ویژه در وعده سحر و مصرف غذاهای پر نمک و شور، پرهیز کنید. میوه و سبزیجات به‌علت داشتن فیبر و آب کافی مدت زمان بیشتری در روده باقی می مانند و تشنگی را کاهش می دهند پس آنها را به اندازه کافی در وعده های سحر و افطار و فاصله این دو وعده قرار دهید. نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه به دلیل مدر بودن تشنگی را تشدید می کنند پس قهوه و نوشیدنی های کافئین دار را در این ماه حذف کنید. در وعده سحر 4 قاشق غذاخوری ماست کم چرب میل کنید زیرا باعث کاهش عطش می شود.
با رعایت اصول تغذیه‌ای در ماه رمضان می‌توانیم انتظار کاهش وزن داشته باشیم. عواملی مانند پرخوری در وعده افطار، خوردن غلات تصفیه شده، خوردن قندهای ساده و شیرینی هایی مانند زولبیا و بامیه، سبب چاقی می‌شود. مصرف زولبیا و بامیه، چون باعث گرسنگی زودهنگام می‌شود، تمایل به خوردن خوراکی‌های متعدد را بیشتر می‌کند.
اول اینکه سحری را حذف نکنید. دوم اینکه وقتی در فاصله افطار تا سحر به خوردن قندهای ساده مانند زولبیا بامیه می‌پردازید یا کربوهیدارت‌های پیچیده را مصرف نمی‌کنید، سطح انسولین سریع‌تر در بدن افزایش می‌یابد و این امر باعث کاهش ناگهانی قندخون می‌شود.
در وعده سحر و افطار با عجله غذا نخورید، پرخوری نکنید و لقمه‌های غذایتان را کامل بجوید. در ضمن بعد از وعده سحر و افطار بلافاصله دراز نکشید. مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار را به حداقل برسانید و از خوردن غذاهای پرچرب، سرخ‌شده و غذاهای پرکالری در یک وعده پرهیز کنید.
نکات تغذیه‌ای ماه رمضان
- روزه‌ات را با خرما باز کن، چون منبعی سرشار از انرژی و پتاسیم است.
- مایعات گرم بنوش، چون از نفخ و رفلاکس معده جلوگیری می‌کند.
- غذاهای نرم و آسان‌هضم دارای پروتئین مانند آب قلم و سوپ میل کن.
- نانِ سبوس‌دار انتخاب کن، زیرا دیرتر افت قند می‌دهد.
- لبنیات کم‌چرب را فراموش نکن، زیرا برای تأمین انرژی بعد از مدتی روزه‌داری مهم هستند.
- سبزیجات مصرف کن، چون انتخابی عالی برای آبرسانی به بدن هستند
- دو ساعت بعد از افطار پیاده‌روی کن، چون به سیستم گوارشی و قلبی‌عروقی کمک می‌کند.
- بین افطار تا سحر مایعات بنوش، زیرا خطر کم‌آبی بدن در طول روزه‌داری کاهش می‌یابد.
- حداقل 2 ساعت بعد از وعده افطار، شام بخور.
- در وعده شام غذاهای آسان‌هضم میل کن، زیرا از ایجاد سوءهاضمه جلوگیری می‌کنند.
- در کنار وعده شام سبزیجات و سالاد میل کن، زیرا به حفظ مایعات کمک می‌کند.
- 1 تا 2 واحد میوه بخور، زیرا به احساس سیری و جلوگیری از یبوست کمک می‌کند.
- اگر ورزش منظم داری، یک یا دو ساعت قبل و بعد افطار تمرین کن.
- حداقل دو بار مسواک بزن و نخ دندان بکش و آب‌نمک قرقره کن.
- سحری را حذف نکن، زیرا باعث افزایش کم‌آبی بدن و افت قند خون می‌شود.
- زودتر از خواب بیدار شو تا به‌آرامی غذا بخوری.
- غذای سبک و غنی از کربوهیدرات و پروتئین بخور، زیرا تا وعده افطار از گرسنگی جلوگیری می‌کند.
- غذاهای غنی از فیبر بخور، زیرا از گرسنگی و یبوست جلوگیری می‌کند.
- تعدادی بادام و گردو بدون نمک بخور، زیرا به افزایش سیری طولانی‌مدت کمک می‌کند.
- دو لیوان آب بنوش، زیرا از تشنگی در طول روز جلوگیری می‌کند.
- 1 ساعت بعد از خوردن سحری بیدار بمان، زیرا خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن سحری سبب سوزش سردل می‌شود.
- زیاد خرما نخور، چون می‌تواند چاق‌کننده باشد.
- برای افطار پُرخوری نکن، چون سبب سوءهاضمه می‌شود.
- غذاهای بیش از حد چرب و سرخ‌شده مصرف نکن، چون درد و سوزش معده می‌دهد.
- غذاهای پُرقند نخور، زیرا باعث افزایش وزن می‌شود.
- بلافاصله پس از افطار نخواب، چون باعث رفلاکس یا سوزش سر دل می‌شود.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار ننوش، زیرا باعث کاهش آب بدن می‌شود.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار ننوش، زیرا باعث افزایش احساس تشنگی می‌شود.
- غذاهای شور و بیش از حد چرب نخور، زیرا باعث افزایش احساس تشنگی و سوءهاضمه می‌شود.